Emigranci:
prowadzili działalność polityczną, niepodległościową,
organizowali na obczyźnie życie kulturalne, które nie mogło odbywać się na ziemiach polskich,
skupiając wokół siebie uchodźców, tworzyli coś w rodzaju państwa działającego poza własnymi granicami,
tworzyli instytucje, towarzystwa naukowe, oświatowe, artystyczne, a niektóre z nich działają do dziś (np. Towarzystwo Historyczno-Literackie),
organizowali pomoc dla Polaków dotkniętych represjami,
tworzyli stypendia dla młodzieży, inwestowali w wyedukowanie następnych pokoleń polskich.
Wszystko to przełożyło się na zachowanie kultury, języka oraz historii polskiej przez pokolenia żyjące pod zaborami. Z tak zbudowaną bazą, w 1918 r. pierwsze wolne pokolenie zaczęło praktycznie od podstaw tworzyć nowoczesne państwo polskie i nikt nie miał wątpliwości, że takowe powinno istnieć.
