Rosja prowadziła politykę mającą na celu stopniowe uzależnianie od siebie Rzeczpospolitej. W 1764 roku caryca doprowadziła do elekcji Stanisława Augusta. Od tej pory zyskiwała coraz większą kontrolę nad tym, co działo się w państwie polsko-litewskim. Sprzeciwiała się wszelkim reformom, a jej zaufani ludzie, tacy jak na przykład ambasador Nikołaj Repnin, pilnowali, by sejmy kończyły się tak, jak ona tego chciała (utrwalenie zasad ustrojowych, które osłabiały Rzeczpospolitą). Katarzyna doprowadziła także do zawiązania protestanckiej, katolickiej i prawosławnej konfederacji, które wykorzystywała do siania zamętu w państwie. W 1768 roku jej wojska tłumiły bunty konfederacji barskich, a w 1772 roku sprzymierzyła się z Austrią i Prusami i dokonała pierwszego rozbioru Polski.
Początkowo Rzeczpospolita miała być protektoratem Rosji, jednak Fryderyk II namówił Katarzynę do udziału w jej rozbiorze.
Później, w 1792 roku, Poniatowski próbował odzyskać niepodległość Polski poprzez uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która była inspirowana ideami oświecenia i zmierzała do zreformowania Rzeczypospolitej. Jednak Katarzyna II była przeciwna reformom i poparła kontrrewolucyjne powstanie Targowicy, które miało na celu obalenie rządu i zniweczenie reform.