Pierwszego rozbioru Polski dokonały trzy sąsiadujące z Rzeczpospolitą mocarstwa: Prusy, Austria i Rosja. Stało się to w sierpniu 1772 roku.
Z propozycją rozbioru Rzeczpospolitej wyszedł władca pruski – Fryderyk II. Wkrótce jego propozycję przyjęła caryca Katarzyna. W momencie, gdy decyzja o pierwszym rozbiorze Polski została podjęta, Rzeczpospolita znajdowała się w kryzysie. W kraju panowała słabość władzy, a rządy były skłócone i niezdolne do skutecznego przeciwdziałania agresji zewnętrznej. Ponadto polska armia była słaba i niezdolna do obrony kraju przed znacznie silniejszymi militarnie sąsiadami.