Kluczowym czynnikiem, który przyczynił się do powstania fakcji magnackich, była struktura społeczna Rzeczpospolitej. Szlachta stanowiąca około 10% populacji była podzielona na różne grupy, w tym magnaterię, która składała się z najbogatszych i najbardziej wpływowych rodów szlacheckich.
Wpływ na to zjawisko miała także polityka zagraniczna Rzeczpospolitej, która była otoczona przez silne państwa, takie jak Rosja, Szwecja i Turcja – stanowiły one poważne zagrożenie dla jej bezpieczeństwa. W tej sytuacji magnateria, posiadając znaczne zasoby finansowe i wojskowe, była w stanie prowadzić własną politykę zagraniczną, często sprzeczną z polityką króla i Sejmu. Z drugiej strony powstawały również grupy skupiające zwolenników ingerencji obcych mocarstw w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. To z kolei prowadziło do powstania fakcji magnackich, które rywalizowały ze sobą o wpływy w kraju i za granicą.
Rozwój frakcji magnackich był napędzany przez ambicje osobiste magnatów. Wielu z nich dążyło do zdobycia korony królewskiej lub uzyskania innych wysokich stanowisk. W systemie opartym na liberum veto, każdy szlachcic miał prawo do zablokowania decyzji Sejmu, co wykorzystywała magnateria, była blokować decyzje, które nie były zgodne z jej interesami lub polityką państw, które ją opłacały.
Powstanie i rozwój frakcji magnackich w XVII wieku było wynikiem złożonej interakcji wielu czynników, w tym struktury społecznej i politycznej Rzeczpospolitej, polityki zagranicznej, systemu politycznego i ambicji osobistych magnatów. Te frakcje miały znaczący wpływ na kształtowanie polityki kraju, a ich działania często prowadziły do konfliktów i paraliżu politycznego.