Sarmatyzm opierał się na przekonaniu, że szlachta polska pochodzi od starożytnego plemienia Sarmatów, które zamieszkiwało wschodnie obszary Europy. Z tego powodu kultura szlachecka wyróżniała się elementami orientalnymi, takimi jak podgolona głowa, wąsy, kałkan i charakterystyczna misiurka z piórem. Skupiała się ona również na sarmackim stylu życia, który opierał się na obowiązkach i rozrywkach powiązanych z walką i służbą w armii w obronie ojczyzny. Nieodłącznym elementem każdego szlachcica była szabla, która podkreślała unikalne prawo do noszenia broni i walki w obronie wolności.
Na obrazie widzimy pikę, czyli typowe uzbrojenie formacji pancernych, jazdy wspierającej działania husarii. Podkreśla to bliskość i miłość, jaką polscy szlachcice darzyli konie – nie bez przyczyny sąsiedzi Rzeczypospolitej mówili, że „Lach bez konia jest jak ciało bez duszy”, że „Polak rodzi się i umiera na koniu”. Szlachtę wyróżniała również duma i pycha, wynikające z przekonania o własnej wyjątkowości i potędze. Przekonanie to umacniały liczne zwycięstwa, które odnosiła husaria nad przeważającymi siłami przeciwników.
