Zwróć uwagę, jakie doświadczenia w wierszu opisuje osoba mówiąca, co one mówią na jej temat? Na podstawie opisanych doświadczeń postaraj się stworzyć biografię tej osoby.
W wierszu Leopolda Staffa „Przedśpiew” osoba mówiąca to człowiek bogaty w doświadczenie życiowe. Jego wypowiedzi są swoistym potwierdzeniem jego życiowej, długiej podróży, jego przeżyć. W utworze podmiot liryczny licznie odwołuje się do swojej przeszłości w związku, z którą snuje refleksje. Przedstawia siebie jako filozofa „czciciel gwiazd”, człowieka ceniącego naturę „miłośnik ogrodów”, estetę „wyznawcą snów i piękna”, mędrca „uczestnik godów”, ale przede wszystkim człowieka doświadczonego „znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska”. Pomimo jakiego cierpienia doznał, decyduje się głosić pochwałę życia, odwołuje się tym samym w wypowiedzi „Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach” do utworu Jana Kochanowskiego (fraszka Do gór i lasów). Można zatem wnioskować, iż jest to osoba starsza, która wiele życiowych przygód ma już za sobą. Podmiot liryczny wyznaje, iż widok konających, czy brzemiennych kobiet nie jest dla niego nieznajomy, nie robi na nim wrażenia. Podkreślają to dokładnie słowa „żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce”. Nawiązuje tym samym do renesansowych idei (humanizm), a głównie słów Terencjusza. Pomimo cierpienia, smutku, które jest jego nieodłącznym elementem życia, podmiot liryczny przyjmuje postawę franciszkańską, głosi afirmację („I uczę miłowania, radości w uśmiechu”) Osoba mówiąca pochwala zarówno epikurejskie, jak i stoickie podejście do życia. Receptę na szczęście odnajduje natomiast w stoickim spokoju, na co wskazuje wers „Pogodny mądrym smutkiem i wprawny w cierpieniu”.
Osoba mówiąca w wierszu „Przedśpiew” to osoba doświadczona życiem, na co wskazują takie wypowiedzi jak:
– „Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia”, (osoba mówiąca doznała cierpienia, w różnych wymiarach i aspektach życia).
– „Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach”, (nabyte doświadczenia mówi o wieku podmiotu lirycznego).
– „Kochałem i wiem teraz, skąd się rodzą pieśni; Widziałem konających w nadziejnej otusze i kobiety przy studniach brzemienne, jak grusze. (wszelkie ludzkie obrazy wywołujące emocje, nie robią na osobie mówiącej wrażenia).
Podmiot liryczny w utworze licznie odwołuje się do motywów znanych literaturze takich jak: filozofia franciszkańska, stoicyzm, epikureizm, humanizm, a także renesansowych przedstawicieli, humanistów, jak Jan Kochanowski.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158