Zastanów się, jakie środki stylistyczne nadają wierszu „Deszcz jesienny” dynamiki, rytmu. Wypisz je i napisz, czemu służy ich użycie.
Onomatopeja – „jęk szklany”, „dżdżu krople padają”, „deszcz dzwoni” – oddaje brzmienie deszczu, buduje nastrój.
Aliteracja – „O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny, I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny” – buduje nastrój wiersza, a także nadaje mu rytm;
Synestezja – „światła szarego blask sączy się senny” – nadaje rytm, pozwala na odbiór treści wieloma zmysłami, buduje nowy obraz rzeczywistości;
Sylabotonizm – utwór zbudowany jest z siedmiu strof, rozdziela je refren, powtarzający się cztery razy. Strofy składają się z dziesięć wersów. Wyjątek stanowi jedynie refren, ma on sześć wersów. Wiersz został napisany dwunastozgłoskowcem, ze średniówką po szóstej zgłosce – nadaje dziełu rytm, tempo, a także nastrój.
Powtórzenie – „O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny”, „W dal ciemną, bezkresną, w dal szarą i mglistą” – zwiększa ekspresję, podkreśla wartość danego słowa, zwrotu, nadaje rytm.
Rymy – żeńskie parzyste w układzie aa bb aa, „Młodem…, korowodem”, „jesienny…, niezmienny”
Paralelizm – utwór składa się z czterech sześciowersowych strof powtarzających się (refren) oraz trzech dziesięciowersowych;
Instrumentacja głoskowa –
Anafora – „Ktoś dziś mnie opuścił w ten dzień słotny, kto?”, „W dal poszły…, w dal ciemną” – nadaje rytm, zwiększa ekspresję.
Instrumentacja głoskowa – nagromadzenie miękkich i szeleszczących głosek „ś”, „s”, „sz”, „cz”, „dz”.
Anafora – powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku utworu albo kolejnych segmentów wypowiedzi.
Powtórzenie – wielokrotne użycie tego samego słowa w utworze.
Aliteracja – powtórzenie tych samych liter i sylab na początku wyrazów w wersie, w kolejnych wersach lub w zdaniu.
Synestezja – zabieg stylistyczny polegający na połączeniu różnych odczuć zmysłowych: dźwięków, kształtów, kolorów, zapachów.
Sylabotonizm – system wersyfikacyjny cechujący się stałą liczbą sylab w wersie oraz stałą liczbą regularnie rozłożonych akcentów.
Paralelizm – podobieństwo treściowe, kompozycyjne lub składniowe kilku części utworu, zdań, wersów.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158