W ty zadaniu przeanalizuj 3 teksty: „Deszcz jesienny”Leopolda Staffa, „Święty Boże, Święty Mocny” Jana Kasprowicza, „Lucifer” Tadeusza Micińskiego. Zwróć uwagę na to, w jaki sposób została w nich ukazana postać szatana. Czym się różni od typowego wizerunku „symbolu zła”? Co chcieli przekazać młodopolscy pisarze poprzez taki obraz Szatana? Napisz uzasadnienie, odpowiadając na pytania.
Motyw szatana pojawia się w utworach młodopolskich artystów, tj.:
„Deszcz jesienny”Leopolda Staffa – szatan jako jednostka słaba, ulegająca nastrojowi melancholii, żalu, przygnębienia, nie budzi strachu, lęku a wręcz przeciwnie wywołuje w czytelniku współczucie,
„Święty Boże, Święty Mocny” Jana Kasprowicza – Bóg jest nieczuły na ludzkie potrzeby, pozostaje obojętny na wołanie jednostki, człowiek w obliczu cierpienia, osamotnienia i wzgardy istoty wyższej zwraca się więc o litość do Szatana, to właśnie istota … staje się mu bliższa,
„Lucifer” Tadeusza Micińskiego – szatan jest bliski człowiekowi, dręczą go również rozterki natury egzystencjonalnej, jest słaby, wzbudza współczucie, odczuwa obawy, strach.
W epoce Młodej polski postać szatana również ulega dekadenckim, katastroficznym nastrojom, charakterystycznym dla tego okresu. Wręcz przeciwnie do znanych motywów w literaturze nie odznacza go siła, żądza zła. Tytułowy Lucifer staje się bezsilny wobec przygnębiającej rzeczywistości. Przedstawione utwory prezentują obraz jednostki budzącej współczucie odbiorcy. Wizerunek szatana ukazuje nastroje panujące w okresie modernizmu. Skazani na cierpienie artyści nie znajdują zrozumienia istoty wyższej, która pozostaje obojętna wobec ich trosk. W tej sytuacji bliższa staje im się Szatan, który zarówno jak wyznawcy dekadentyzmu, poddaje się przygnębiającej aurze bezsilności, niemocy i apatii.
Epoka Młodej Polski wyklarowała zupełnie nowy obraz szatana, który często utożsamiany z jednostką silną, żadną władzy, zła; przez modernistycznych artystów wręcz przeciwnie ukazany został jako istota słaba, pogrążona w smutku, cierpieniu i niemocy. Taki wizerunek Szatana oddaje ducha epoki modernizmu (dekadentyzm). Dla młodopolskich artystów postać ta stała się szczególnie bliska w obliczu obojętnego stwórcy, który skazał jednostkę na nieustanne cierpienie. Bóg jawił się modernistom jako istota obojętna, nie czuła wobec losu człowieka.
Dekadentyzm – nurt w sztuce i literaturze wyrażający pesymistyczne spojrzenie na rzeczywistość, charakteryzował się on poczuciem bezcelowości wszelkiego buntu i działania, zniechęcenia, apatią.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158