W tym zadaniu musisz zastanowić się nad tym, jakie funkcje pełnią elementy fantastyczne w Weselu.
W Weselu elementy fantastyczne pojawiają się w akcie II jako „osoby dramatu”: Chochoł, Widmo, Rycerz, Stańczyk, Hetman, Upiór i Wernyhora. Pełnią one w dramacie kilka roli.
Każda z postaci fantastycznych spotyka się z jednym z gości wesela. Podczas tych rozmów wychodzą na jaw osobiste bolączki bohaterów. „Osoby dramatu pełnią więc funkcję lustra, krzywego zwierciadła, w którym przeglądają się postaci. Widmo przypomina Marysi o utraconej miłości i kontraście pomiędzy romantyczną obietnicą a codziennym życiem, jakie wiedzie u boku męża, uprawiając ziemię i prowadząc gospodarstwo. Stańczyk wypomina Dziennikarzowi cynizm i brak konsekwencji, kwestionując szczerość jego patriotyzmu. Rycerz uświadamia Poecie, że mógł wykorzystać swój niesamowity talent do czegoś ważniejszego niż opis dekadenckich bolączek i zachwytów nad kobietami. Hetman i Upiór przypominają odpowiednio Panu Młodemu oraz Dziadowi brzemię, jakie noszą z tytułu urodzenia, i winy przeszłych pokoleń, za które powinni odpokutować.
Jednak spotkania ze zjawami mają także wymiar ponadindywidualny, uniwersalny. Poprzez ich słowa Wyspiański diagnozuje całe społeczeństwo, nie oszczędzając krytycznych słów. Wypomina konserwatywnym politykom z grupy Stańczyków oportunizm, cynizm i brak kręgosłupa, wyrażając zwątpienie w jakość ich politycznego przywództwa. Swoje własne środowisko artystyczne krytykuje za brak wizji, ideę sztuki dla sztuki i opuszczenie tematyki narodowej. Wyraża przekonanie, że zdolni poeci jego pokolenia mogli osiągnąć rangę romantycznych wieszczów, jednak zmarnowali swój potencjał na dekadenckie bolączki i zakrapiane ucieczki od rzeczywistości. Szlachtę i inteligencję krytykuje za arogancję, poczucie wyższości, chciwość i samolubstwo, a chłopów za brak odwagi do zmierzenia się z hańbą rabacji galicyjskiej oraz skupienie na doczesności. Krytyce poddaje także romantyczny etos miłości silniejszej niż grup, a pośrednio także inne idee tamtego czasu.
Elementy fantastyczne odgrywają także ważną rolę fabularną. W tym kontekście wskazać należy przede wszystkim Wernyhorę i Chochoła. Kozacki legendarny wróżbita zleca Gospodarzowi misję zorganizowania powstania, której skutkiem są wydarzenia z aktu III. To on wręcza mężczyźnie słynny złoty róg, zgubiony przez Jaśka. Chochoł, wezwany w ramach żartu przez Państwa Młodych zaprasza wszystkie pozostałe zjawy, a w zakończeniu dramatu wprowadza gości w hipnotyczny trans, w chocholi taniec.
Elementy fantastyczne mają także znaczenie symboliczne. Chochoł to uśpiona idea niepodległości, czekająca na odpowiedni czas szansa na wolność. Widmo to symbol romantycznego kochanka. Stańczyk symbolizuje okres świetności Polski i zatroskany, prawdziwy patriotyzm. Rycerz to symbol polskiej siły i przeszłych zwycięstw. Hetman oznacza zdradę ojczyzny. Upiór symbolizuje traumę rabacji galicyjskiej, a szerzej – wszystkich polskich porażek. Wernyhora to znak nadziei i pragnienia wolności.
Wyspiański wprowadza elementy fantastyczne w akcie II dramatu. Odgrywają one różne role, w tym symboliczną.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158