W tym zadaniu napisz wypowiedź argumentacyjną na temat obrazów katastroficznych w tekstach kultury. Pamiętaj, aby odnieść się do hymnu Dies irae, filmu oraz innego tekstu kultury.
Niestety nie możemy podać Ci gotowego rozwiązania. Podążanie za podpowiedziami pomoże Ci samodzielnie napisać pracę i ułatwi Ci naukę do egzaminu maturalnego. Jesteśmy pewni, że dasz sobie radę! Powodzenia! W podanym zadaniu autorzy podręcznika proszą o napisanie wypowiedzi argumentacyjnej, to jest rozprawki maturalnej rozszerzonej. Jednak z treści polecenia wynika raczej, że chodzi im o zwykłą rozprawkę na poziomie podstawowym – motyw i odniesienie się do 2 tekstów kultury. Tabela jest z rozszerzenia, ale rozwiązanie z podstawy.
WSTĘP
(akapit 1.) – we wstępie określ problem tekstu – postaw tezę lub hipotezę. Już na tym etapie zastanów się nad przykładami katastroficznych obrazów w tekstach kultury oraz nad ich rolą.
ROZWINIĘCIE
(akapit 2.) – odwołaj się do pierwszego tekstu kultury, na przykład Dies irae Jana Kasprowicza. Opisz, w jaki sposób autor opisuje katastrofę w utworze. Zastanów się, skąd wynika takie podejście. Możesz odwołać się do swojej wiedzy o epoce.
(akapit 3.) – odwołaj się do drugiego tekstu kultury. Pamiętaj, że musisz przywołać chociaż jeden film. Motyw katastrofy pojawia się z pewnością w filmach katastroficznych, na przykład Piąty element Luca Besson czy Titanic James Camerona, Pojutrze Rolanda czy Don’t look up McKaya. Przeanalizuj fabułę filmu pod kątem problemu wskazanego w tekście. Spróbuj umieścić omawiany film w kontekście społecznych i artystycznym oraz wskazać nawiązania do innych tekstów kultury. Odwołaj się do poprzedniego argumentu.
(akapit 4.) – W tym akapicie odwołaj się do trzeciego tekstu kultury. Ten tekst może być dowolny. Motyw katastrofy w tekstach kultury pojawia się na przykład w: Apokalipsie św. Jana (koniec świata, sąd ostateczny), Medalionach Nałkowskiej, Proszę Państwa do gazu Borowskiego (katastrofa II wojny światowej), serialu Czarnobyl (katastrofa nuklearna) czy Dżuma Camus (katastrofa epidemii). Przeanalizuj wybrany utwór pod kątem określonego problemu. Postaraj się odwołać także do swoich poprzednich argumentów.
ZAKOŃCZENIE
(akapit 5.) Ponownie odnieś się do określonego na wstępie problemu innymi słowami. Odnieś się w kilku słowach do każdego z omawianych tekstów kultury, spróbuj się krótko podsumować obraz katastrofy w każdym utworze.
| Kryterium oceny | Omówienie | Punktacja |
| Sformułowanie stanowiskawobec problemuomówionego w poleceniu | Teza: Artyści często odwołują się w swoich utworach do motywu katastrofy. Często pełni on funkcje symboliczne – na przykład metafory kondycji człowieka.Hipoteza: Obraz katastrofy może pełnić różne funkcje w tekstach kultury, w zależności od reprezentowanego nurtu. W symbolizmie może mieć ona ukryte znaczenia, odnosić się do ukrytej natury człowieka, podczas gdy realista skupiłby się na okolicznościach katastrofy. | 6 – stanowisko jest adekwatne do problemu podanego w poleceniu. 3 – stanowisko jestczęściowo adekwatne do problemu podanego w poleceniu. 0 – stanowisko jestnieadekwatne lub brak stanowiska. |
| Uzasadnienie stanowiska | Teza: życie ludzkie jako katastrofa, cierpienie zesłane przez Boga (Dies irae) – w brutalnych realiach wojny prawdziwą katastrofą jest upadek ludzkiej natury (pułkownik Kurtz – Czas Apokalipsy). – Rewolucja jako katastrofa, pożerająca własne dzieci (Szewcy Witkacego)Hipoteza: – życie ludzkie jako katastrofa, cierpienie zesłane przez Boga (Dies irae) – naturalistyczna wizja katastrofy II wojny światowej (Proszę Państwa do gazu Borowskiego). – katastrofa jako koniec epoki – metafora społeczna (Titanic Jamesa Camerona) | 18 – uzasadnienie trafne,szerokie i pogłębione12 – uzasadnienie trafne iszerokie8 – uzasadnienie trafne, ale wąskie4 – uzasadnienie częściowe0 – brak uzasadnienia stanowiska. |
| Poprawność rzeczowa | Dies irae – podmiot liryczny – Adam z biblijnej przypowieści, liczne nawiązania do symboli i opowieści chrześcijańskich, temat – gniew Adama na Boga za cierpienia, jakie zesłał na ludzkość, motyw apokalipsy.Czas apokalipsy – ekranizacja powieści Conrada Jądro ciemności, realia – wojna w Wietnamie – podróż do wnętrza dżungli w celu likwidacji zbuntowanego pułkownika Kurtza, upadek człowieka jako konsekwencja katastrofy wojennejSzewcy – dramat z czasów 20-lecia międzywojennego, opowiada o rewolucji społecznej rozpoczętej przez tytułowych szewców, której skutkiem jest śmierć rewolucjonistów – Sajetana i Czeladników oraz przybycie symboli katastrofy – zwiastujących totalitaryzm Towarzyszy Abramowskiego.Proszę Państwa do gazu – opowiadanie Borowskiego, pisarza z pokolenia Kolumbów, więźnia obozu w Auschwitz. Opisuje on realia życia w obozie zagłady – nudny dzień obozowy przerwany przez transport nowych więźniów. Dzień kończy się wraz z dymem unoszącym się z kominów krematoriów.Titanic – film z 1997 roku – słynna katastrofie statku Titanic– Głównymi bohaterami są Rose i Jack, młodzi ludzie z przeciwstawnych klas społecznych, którzy zakochują się w sobie. | 4 – brak błędów rzeczowych.2 – nie więcej niż jeden błądrzeczowy0 – błędy rzeczowe |
| Zamysł kompozycyjny | Rozprawka z teząAkapit 1. – wstępAkapit. 2. – argument 1.Akapit 3. – argument 2.Akapit 4. – argument 3.Akapit 5. – zakończenieRozprawka z hipoteząAkapit 1. – wstępAkapit. 2. – argument 1.Akapit 3. – argument 2.Akapit 4. – kontrargument 1.Akapit 5. – zakończenie | 6 – kompozycjafunkcjonalna3 – zaburzeniafunkcjonalności kompozycji0 – brak zamysłu kompozycyjnego. |
| Spójność lokalna | Aby płynnie przechodzić między akapitami, stosuj takie sformułowania jak: jednak, podobnie jak, w przeciwieństwie do, w podobny/ odmienny sposób kwestię te przedstawia x. | 2 – pełna spójnośćwypowiedzi lub nieznacznezaburzenia spójności1 – znaczne zaburzeniaspójności0 – wypowiedź niespójna |
| Styl tekstu | Styl stosowny – zzachowaniem zasadydecorum, brak potocyzmów. | 4 – styl stosowny2 – styl częściowo stosowny0 – styl niestosowny |
| Oprócz wymienionych powyżej kryteriów Egzaminator będzie brał pod uwagę poprawność językową (6 – brak błędów lub nieliczne błędy rażące; 3 – liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące; 0 – liczne błędy rażące) oraz poprawność zapisu (4 – zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące; 2 – liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące; 0 – liczne błędy rażące). | ||
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158