W tym zadaniu musisz zastanowić się nad rolą Joanny Grudzińskiej, żony księcia Konstantego, w Nocy listopadowej. Spróbuj zinterpretować jej zachowanie.
Pozycja Joanny Grudzińskiej jest skomplikowana. Jest ona bowiem Polką, ale także żoną wielkiego księcia Konstantego – przedstawiciela zaborcy. Jej małżonek zdaje się postrzegać ją jako symbol zniewolonej przez siebie polskości (ty świętość polska ukradziona […] ty u mnie niewolnica – no – ty u mnie żona). Jest to kobieta wciąż przywiązana do swojego narodu, jego sprawy nie są jej obojętne. Przede wszystkim jednak boi się tego, co może ją spotkać z rąk powstańców – dlatego kilka razy próbuje nakłonić Konstantego do rozpoznania ryzyka i wydania odpowiednich rozkazów. Jej związek z księciem jest pełen wzlotów i upadków – mówi wprost Ja się w męczeństwie wiję. Mimo że jej stosunek do rządów zaborców nie jest jednoznaczny, sprzeciwia się działaniom powstańców, witając ich słowami Precz stąd, to podłość. Potemjednak pomaga spiskowcom w ucieczce. Jej zachowanie można interpretować jako symbol rozterek polskiej kolektywnej tożsamości, którą burzliwy wiek XIX wystawił na wiele prób.
Joanna Grudzińska była morganatyczną (pomiędzy osobami różnych stanów – w jego wyniku nie zyskała praw do dziedziczenia po księciu ani jego tytułów) żoną księcia Konstantego, który zrzekł się dla niej praw do rosyjskiego tronu. Niewiele wiadomo o jej poglądach politycznych.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158