W tym zadaniu zastanów się nad znaczeniem motywów onirycznych w Weselu. Weź pod uwagę, jak wpływają na kompozycję oraz przesłanie. Zastanów się zwłaszcza nad sceną, w której Panna Młoda opowiada swój sen Poecie.
Sny pełnią w Weselu bardzo ważną rolę. Zgodnie ze słowami Chochoła, wzywa on do bronowickiej chaty: Co się w duszy komu gra/ co kto w swoich widzi snach. Osoby dramatu stanowią więc wyraz ukrytych pragnień i snów postaci, którym się ukazują. Znudzona wiejską rutyną Marysia tęskni za romantyczną miłością. Dziennikarz wstydzi się swojego politycznego cynizmu i konformizmu. Poeta wątpi w sens swej sztuki. Pan Młody, żeniący się z chłopką, obawia się przeszkód wynikających ze szlacheckiego pochodzenia. Dziad lęka się rachunku za winy przeszłości – za zbrodnie rabacji galicyjskiej. Gospodarz pragnie zobaczyć w końcu niepodległą Polskę.
Jednak nie tylko podczas rozmów z osobami dramatu pojawiają się motywy oniryczne. W scenie XVI aktu III Panna Młoda opowiada Poecie swój sen na jawie, w którym diabły porwały ją do złotej karocy. Na pytanie, gdzie ją wiozą, odpowiedziały, że do Polski – Panna Młoda jednak nie wiedziała, gdzie to jest. Poeta odpowiada, że tej Polski nie ma na całym świecie, a jedynie w sercu dziewczyny. Ta scena podsumowuje znaczenie, jakie motywy oniryczne odgrywają w dramacie. Ukazują one bowiem ukryte pragnienia postaci – a wolna Polska to największe, najbardziej nieosiągalne marzenie, jakie mają. Można ją zobaczyć tylko we śnie – dlatego goście wesela pogrążają się w końcu w onirycznym tańcu. Brak woli działania, chęci walki sprawiają, że Polska pozostaje marzeniem, ukrytym coraz głębiej w sercu.
Oniryzm jest widoczny także w kompozycji Wesela. Im więcej godzin przyjęcia upływa, tym bardziej zaciera się granica między rzeczywistością a senną fikcją. Akt pierwszy jest realistyczny, składa się z krótkich rozmów między postaciami. W akcie II pojawiają się fantastyczne „osoby dramatu”, przesuwające akcję w stronę świata fantastycznego. W reszcie w akcie III, wraz ze wschodzącym słońcem, granica między tymi światami zupełnie się zaciera i wszyscy pogrążają się w zesłanym przez Chochoła sennym tańcu.
Oniryzm oznacza konwencję literacką, która polega na przedstawianiu rzeczywistości na kształt snu lub marzenia. Może być ona zastosowana w różnych celach – na przykład, zgodnie z ujęciem psychoanalitycznym, aby ukazać najgłębsze pragnienia i lęki postaci. Sny w tekstach kultury często mają także znaczenie symboliczne.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158