W tym zadaniu musisz porównać Wesele z obrazem Jacka Malczewskiego Melancholia. Opisz obraz społeczeństwa, jaki pokazują artyści i wypisz, na jakie wspólne cechy narodowe zwracają uwagę.
Wyspiański przedstawia w Weselu polski społeczeństwo jako podzielone, ogarnięte niemocą i skłócone. Jest to wizja bardzo krytyczna, podająca w wątpliwość zdolność Polaków do podjęcia walki o niepodległość. W swoim symbolicznym zaledwie kilka lat wcześniejszym od dramatu, obrazie Malczewski również dokonał diagnozy polskiego społeczeństwa lat 90. XIX wieku. Podobnie jak Wyspiański, odwołuje się do konwencji onirycznej i symbolicznej w celu ukazania prawdy o swoich rodakach. Podkreśla tym samym, podobnie jak Wyspiański, apatię i marazm, właśnie tytułową melancholię, w której pogrążyli się Polacy po kolejnych powstańczych klęskach. W obydwu utworach idea wolnej Polski pełni niejako funkcję klątwy, która ogarnęła kolektywny umysł i pcha go do samodestrukcji. U Wyspiańskiego symbolizuje to chocholi taniec, a u Malczewskiego tragiczny, odbijający się od okna (wolności) korowód. Za symbol idei niepodległościowej uznać można czarną postać otwierającą, ale nigdy w pełni, wspomniane okno.
Jednak mimo dostrzeżenia niebezpiecznej apatii polskiego społeczeństwa, obaj artyści wciąż wierzą w jego ukrytą moc sprawczą. Wyspiański podkreśla to poprzez słowa Rycerza oraz Wernyhory, którzy symbolizują nadzieję i odwagę. Malczewski natomiast ukazuje, jak blisko celu znajdują się już Polacy (właściwie dobiegają do okna) i jak długą przebyli drogę. Muszą jedynie przezwyciężyć melancholię i w końcu wykorzystać szansę.
Obaj artyści wskazują na następujące cechy narodowe Polaków:
Marazm, otępienie, apatię
Upór, czasami tragiczny, w zmierzaniu do celu
Kłótliwość, skłonność do wewnętrznych sporów
Spontaniczność, żywiołowość, działanie bez planu
Obraz Jacka Malczewskiego Melancholia uznawany jest za manifest polskiego symbolizmu. Można go odczytywać na różne sposoby – jako metaforę walk o niepodległość, a także jako alegorię zmagań artysty z procesem twórczym.
Zadanie zagadnienie 9.
141Ćwiczenie ćwiczenie 5.
158