Poza Niemcami luteranizm został wprowadzony jako wyznanie panujące m.in. w krajach skandynawskich, takich jak Dania, Norwegia i Szwecja. W Szwecji luteranizm stał się oficjalnym wyznaniem w 1527 roku, a w Norwegii i Danii w 1536 roku. Został ustanowiony religią państwową również na terenach Państwa Zakonu Inflanckiego, na których współcześnie znajdują się Estonia i Łotwa.
Model kościoła narodowego jest unikalny w skali światowej i opiera się na idei mówiącej, że państwo powinno mieć kontrolę nad kościołem, a nie na odwrót. Dlatego też, w krajach skandynawskich, kościoły luterańskie pełnią nie tylko funkcje religijne, ale także społeczne i kulturowe. Są one często zaangażowane w działalność charytatywną, oświatową i kulturalną.