Liczba ludności wzrosła w Paryżu, Amsterdamie, Londynie. Zmalała w Wenecji, Frankfurcie i Sewilli.
W XVII w. doszło do przeniesienia centrum cywilizacyjnego Europy do jej północnej części. Do XVI w. funkcję te pełniły wielkie ośrodki handlowe, które rozwijały się jeszcze od czasów średniowiecznych: Genua, Wenecja, Sewilla, itd. Jednak rozwój kolonialny spowodował powstanie intensywnej wymiany handlowej z koloniami, która realizowała się poprzez English Channel, na którym znajdowały się bogate porty Wielkiej Brytanii i Niderlandów.
Zgodnie z teorią centrów i peryferii Fernanda Braudela, Amsterdam i Londyn stały się metropoliami (Londyn liczył milion mieszkańców!), które kształtowały ekonomiczny, gospodarczy, kulturowy i polityczny charakter całego kręgu kultury europejskiej. Ich pozycja została zdeklasowana dopiero w wieku XX przez Nowy Jork i ośrodki miejskie Doliny Krzemowej w USA.
Fernand Braudel (1902-1985) był jednym z najbardziej wpływowych historyków XX wieku, znany przede wszystkim z rozwinięcia koncepcji historii totalnej. Urodzony we Francji, Braudel stał się kluczową postacią w tzw. szkole Annales, która skupiała się na długotrwałych strukturach historycznych, zamiast na krótkotrwałych wydarzeniach. Zapoczątkował badania nad historią społeczną.