| Miasta holenderskie | Miasta południa Europy | |
| Ludność | · W latach 1600-1650 nastąpił olbrzymi, nagły wzrost populacji miejskiej. W Amsterdamie w ciągu 50 lat liczba ludności wzrosła o 150 tys.· Największe miasto Niderlandów w 1650 r., Amsterdam miał populację w wysokości 200 tys. | · W latach 1600-1650 ośrodki miejskie cechowały się odpływem populacji, która kierowała się na północ Europy.· Sewilla, największe miasto południa w 1650 r. wyróżniało się jedynie 125 tys. mieszkańców. |
| Wniosek | W XVII w. doszło do przeniesienia centrum cywilizacyjnego Europy do jej północnej części. Do XVI w. funkcję te pełniły wielkie ośrodki handlowe, które rozwijały się jeszcze od czasów średniowiecznych: Genua, Wenecja, Sewilla, itd. Jednak rozwój kolonialny spowodował powstanie intensywnej wymiany handlowej z koloniami, która realizowała się portach tzw. English Chanel, na którym znajdowały się bogate porty Wielkiej Brytanii i Niderlandów. Zgodnie z teorią centrów i peryferii Fernanda Braudela, Amsterdam i Londyn stały się metropoliami (Londyn liczył milion mieszkańców!), które kształtowały ekonomiczny, gospodarczy, kulturowy i polityczny charakter całego kręgu kultury europejskiej. Ich pozycja została zdeklasowana dopiero w wieku XX przez Nowy Jork i ośrodki miejskie Doliny Krzemowej w USA. | |
Wielkie miasta, takie jak Paryż we Francji, Londyn w Wielkiej Brytanii i Amsterdam w Holandii, miały rozwiniętą infrastrukturę miejską, handlową i przemysłową. Dzięki temu stanowiły silne centra polityczne i kulturalne. Były to także regiony, które cieszyły się stabilnością polityczną i gospodarczą, co przyczyniło się do ich rozwoju.