Napisz wypowiedź argumentacyjną na temat tego, czy znajomość historii jest potrzebna do odczytania ukrytych sensów dzieła. Wykorzystaj Konrada Wallenroda oraz inne teksty kultury.
WSTĘP
(akapit 1.) – Rozpocznij wstęp od refleksji na temat szczególnej roli historii w kulturze i życiu człowieka. Przedstaw wpływ dawnych dziejów na literaturę oraz postrzeganie rzeczywistości. W szczególności ukaż znaczenie historii dla epoki romantyzmu. Wprowadź tezę lub hipotezę.
ROZWINIĘCIE
(akapit 2.) – Na początku możesz nawiązać do problemów z cenzurą po powstaniu listopadowym. Twórcy często sięgali po mniej lub bardziej znane wydarzenia historyczne, aby zawoalować swoje prawdziwe intencje. Czy w takiej sytuacji znajomość historii była niezbędna do prawidłowego odczytania, czy można było czytać te utwory wyłącznie na jednej płaszczyźnie?
(akapit 3.) – Weź pod uwagę również współczesne realia, gdy podczas lekcji języka polskiego czytasz utwory z dawnych epok. Czy znajomość tła historycznego pomaga Ci w prawidłowej interpretacji?
(akapit 4.) – Możesz powołać się również na utwory, których tematyką są wyłącznie dawne dzieje, bez stanowczych wezwań do walki narodowowyzwoleńczej. Czy ocena bohaterów i ich postępowania byłaby taka sama, gdyby patrzeć na nie w oderwaniu od realiów historycznych?
ZAKOŃCZENIE
(akapit 5.)
Powtórz swoją tezę innymi słowami.
W skrócie odwołaj się do bohaterów książek, o których wspomniałaś/wspomniałeś oraz problemów, które zostały omówione.
| Kryterium oceny | Omówienie | Punktacja |
| Sformułowanie stanowiska wobec problemu omówionego w poleceniu | Teza: Polska kultura jest głęboko osadzona w narodowej historii, dlatego jej znajomość to niezbędny element dla prawidłowego odczytywania utworów.Stanowisko: Niejednokrotnie w literaturze romantyzmu przewijały się zawoalowane wezwania do walki z wrogiem, które można by przeoczyć bez znajomości historii. Ukryte sensy dzieł były efektem nie tylko artystycznego kształtu utworów, ale też szalejącą zaborczą cenzurą. Uważny czytelnik może zauważyć zawoalowaną warstwę zawartą w romantycznej literaturze, jednak nie mógłby tego zrobić, gdyby nie znał faktów historycznych.Hipoteza: Należy się zastanowić nad rolą znajomości historii w prawidłowym odczytywaniu ukrytych sensów dzieł literackich.Stanowisko: Znajomość historii, choć wyjątkowo przydatna, nie zawsze jest niezbędna dla prawidłowego odczytania dzieła. Istnieją utwory, których przesłanie zostało sformułowane na tyle jasno, że nie trzeba zagłębiać się w meandry dawnych dziejów. Oprócz literatury, dla której fakty historyczne są niezbędne, romantyczni twórcy pisali również o ukrytych sensach, których odczytanie nie wymagało szczegółowej wiedzy. | 6 – stanowisko jest adekwatne do problemu podanego w poleceniu3 – stanowisko jest częściowo adekwatne do problemu podanego w poleceniu0 – stanowisko jest nieadekwatne lub brak stanowiska |
| Uzasadnienie stanowiska | Rozprawka z tezą- Trudna sytuacja epoki romantyzmu nie pozwalała wzywać do walki z zaborcą wprost, a jedynie za pomocą historycznych wydarzeń (Konrad Wallenrod).- Obecnie niektórych utworów nie da się odczytać bez znajomości kultury i dawnych realiów (Dziady),- Nawet w utworach mających dokumentować przeszłość są zawoalowane sensy, których nie da się odczytać bez znajomości historii (Pamiątki Soplicy).Rozprawka z hipotezą- Trudna sytuacja epoki romantyzmu nie pozwalała wzywać do walki z zaborcą wprost, a jedynie za pomocą historycznych wydarzeń (Konrad Wallenrod).- Obecnie niektórych utworów nie da się odczytać bez znajomości kultury i dawnych realiów (Dziady),- kontrargument: Historia w utworze może być ukazana wprost i nie trzeba się mocno w nią zagłębiać, aby zrozumieć przekaz (Pan Tadeusz) | 18 – uzasadnienie trafne, szerokie i pogłębione12 – uzasadnienie trafne i szerokie8 – uzasadnienie trafne, ale wąskie4 – uzasadnienie częściowe0 – brak uzasadnienia stanowiska |
| Poprawność rzeczowa | - rola historii w romantyzmie,- Pan Tadeusz (sploty historii bohaterów z historią Polski),- Konrad Wallenrod (wezwanie do walki z zaborcą ukazane za pomocą odniesienia do konfliktu litewsko-krzyżackiego),- Dziady (obrzędy i postacie historyczne występujące w utworze są niemożliwe do odczytania bez znajomości historii),- Pamiątki Soplicy (krytyka ustroju szlacheckiej Polski przez nawiązania do problemów religijnych). | 4 – brak błędów rzeczowych2 – nie więcej niż jeden błąd rzeczowy0 – błędy rzeczowe |
| Zamysł kompozycyjny | Rozprawka z teząAkapit 1. – wstępAkapit. 2. – argument 1.Akapit 3. – argument 2.Akapit 4. – argument 3.Akapit 5. – zakończenieRozprawka z hipoteząAkapit 1. – wstępAkapit. 2. – argument 1.Akapit 3. – argument 2.Akapit 4. – kontrargument 1.Akapit 5. – zakończenie | 6 – kompozycja funkcjonalna3 – zaburzenia funkcjonalności kompozycji0 – brak zamysłu kompozycyjnego |
| Spójność lokalna | - Warto zastanowić się nad…- Należy zwrócić uwagę na fakt, że…- Nie można zapomnieć o…- Ponadto…- Dodatkowo…- Natomiast…- Z drugiej strony…- Na początek… / Na koniec…- W pierwszej / kolejnej / ostatniej strofie… | 2 – pełna spójność wypowiedzi lub nieznaczne zaburzenia spójności1 – znaczne zaburzenia spójności0 – wypowiedź niespójna |
| Styl tekstu | Styl stosowny – z zachowaniem zasady decorum, brak potocyzmów. | 4 – styl stosowny2 – styl częściowo stosowny0 – styl niestosowny |
| Oprócz wymienionych powyżej kryteriów Egzaminator będzie brał pod uwagę poprawność językową (6 – brak błędów lub nieliczne błędy rażące; 3 – liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące; 0 – liczne błędy rażące) oraz poprawność zapisu (4 – zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące; 2 – liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące; 0 – liczne błędy rażące). | ||
Ćwiczenie 1.
25Zadanie 1.
53Zadanie 2.
53Zadanie 1.
220Zadanie 9.
220Ćwiczenie 2.
222